Adana’da Misyonerlik Faaliyetleri ve Bu Çalışmalara Müslüman Ulemanın Tepkisi (1876-1909)

Abstract

1876-1909 yılları arasında Fransız, Amerikalı ve Alman misyonerler Osmanlı şehirlerinde giriştikleri misyonerlik faaliyetleri kapsamında gayrimüslim nüfus barındıran Adana’yı da kendilerine hedef seçmişlerdi. Gayrimüslim unsurlardan mezhep değiştirmeye ikna ettikleri insanları kendi ülkelerine sadık birer şahsiyet olarak yetiştirmek için çaba göstermişler; Adana’da okullar, hastaneler ve kiliseler inşa ederek misyonerlik faaliyetleri yürütmüşlerdir. Özellikle okullarda eğittikleri öğrencileri tiyatro oyunları ve dışarıdan getirdikleri materyaller ile etkilemişlerdir. Bu durumdan rahatsız olan Adana ulemasından Kâfîzade Yusuf İzzet Efendi, misyonerlik faaliyetlerinin Adana’da etkili olmaya başladığı dönemin başlarında (1891) misyoner faaliyetlerinin ülkesi için oluşturduğu tehlikenin farkına varmış ve bu konuda padişahı uyarmayı görev bilmiştir. Bu çalışmanın amacı Meşrutiyet Döneminde (1876-1909) Adana’da misyonerlik faaliyetleri ve bir Müslüman âlimin bu faaliyetlere tepkisini ortaya koymaktır.