Rome and the Tzani in late antiquity: a historical and archaeological review

Abstract

Compared to other stretches of the eastern frontier, northeastern Anatolia has rarely attracted the attention of scholars of the Roman and late antique periods. The region is known, through late antique written sources, to have housed a belligerent confederation of tribes, the Tzani, who lived off raids conducted against their neighbours. Until the fifth century AD, the Roman approach to the Tzanic problem was one of quiet co-existence, but, in the early sixth century AD, after war broke out again with Persia, necessity moved the emperor Justinian (r. AD 527–565) to intervene more actively against the Tzani. According to the sixth-century historian Procopius, the Tzani were subdued and a chain of forts was constructed in their lands to protect access to the Black Sea coast. The remains of these forts, as well as those of other sixth-century AD infrastructure allegedly built under Justinian, are still elusive. Nonetheless, evidence on the ground and in the written sources can still help investigate the nature of the Justinianic frontier defensive system. ÖzetDoğu Roma sınırının kuzeydoğu Anadolu kısmı, Roma ve geç antik dönemlerini çalışan akademisyenlerin ilgisini, sınırın diğer uzantılarına kıyasla daha az çekmiştir. Bu bölge, geç antik dönem yazılı kaynaklarına göre, komşularına karşı yapılmış baskınları durdurarak yaşamını kazanmış olan savaşçı kavimler birliği Tzan’a ev sahipliği yapmakla bilinir. MS 5. yüzyıla kadar Romalıların Tzan sorununa yaklaşımı sessizce birarada yaşamaktan ibaret olmuştur. Ancak, MS 6. yüzyılın başlarında, Perslerle savaşın tekrar patlak vermesinden sonra, İmparator Justinian (MS 527–565) Tzanlara daha aktif müdahale etmek zorunda kalmıştır. Altıncı yüzyıl tarihçisi Procopius’a göre, Tzanlar baskı görmüş ve Karadeniz kıyılarına ulaşımı engellemek üzere topraklarında bir dizi kale inşa etmişlerdir. MS 6. yüzyılda yapılmış diğer altyapılar gibi, Justinian döneminde inşa edildiği iddia edilen bu kalelerin kalntılarının da bulunması hala zordur. Bununla birlikte, toprak üstündeki kalıntılar ve yazılı kaynaklardaki kanıtlar, Justinian dönemi sınır savunma sistemi yapısının araştırılmasına yardımcı olabilir.