Oat Crown Rust Disease (Puccinia coronata f. sp. avenae)

Abstract

Kültürü yapılan yulaf (Avena sativa L. ve Avena byzantina Coch.), insan ve hayvan beslemesinde kullanılmakta ve mısır, buğday, arpa, çeltik ve darıdan sonra Dünya’da en çok üretimi yapılan tahıl bitkisidir. Yulaf taçlı pası (Puccinia coronata f. sp. avenae) yulafın en yaygın ve zarar verici hastalığıdır. Etmenin teliosporlarının tepe kısmının mikroskop altındaki görüntüsü taç şekline benzediği için bu ismi almıştır. Yulaf taçlı pası (Puccinia coronata f. sp. avenae) çok kurak bölgeler hariç dünyanın her yerinde yulaflarda (Avena spp.) epidemi yaparak % 10’dan % 40’a kadar verim kayıplarına sebep olmakta ve şiddetli enfeksiyonlarda ürün tamamen elden çıkabilmektedir. Yulaf taçlı pası (Puccinia coronata f. sp. avenae)’nın kontrolünde erken ekim, sık ekimden kaçınma (uygun ekim normu kullanma), aşırı azotlu gübreleme yapılmaması, alternatif konukçuların yok edilmesi, dayanıklı çeşit kullanılması ve fungisit uygulamaları önerilmektedir. Etmenin eşeyli ve eşeysiz üremeyi kapsayan yaşam döngüsünden dolayı virülenslik ve agresiflik bakımından sürekli yeni ırklarının ortaya çıkması hastalığa karşı mevcut dayanıklılık kaynaklarının etkinliğini kaybettirmektedir. Ülkemizde Yulaf taçlı pası (Puccinia coronata f. sp. avenae) ile ilgili çalışmalar sınırlı düzeydedir. Bu derleme ile yulafın en önemli ve tahripkâr hastalığı olarak kabul edilen Yulaf taçlı pası (Puccinia coronata f. sp. avenae)’nın coğrafi dağılımı, ekonomik önemi, biyolojisi, belirtileri, zararı, konukçuları ve mücadelesi ile ilgili güncel bilgilerin verilmesi amaçlanmış ve ülkemizde bu hastalığa karşı yapılması gerekenlere ilişkin öneriler sunulmuştur.