CBS ve Hava Kalitesi Verileri Kullanılarak Marmara Bölgesinin Kış Sezonunda Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi

Abstract

En tr Marmara Region, one of the 7 geographical regions of Turkey, serves as a bridge connecting Europe and Asia. It has a surface area of approximately 67 thousand km². When considered as a population, it’s determined that there’re approximately 24 million in total. The reason for this density is that the region is a major industrial, commercial, agricultural, tourism region of Turkey. The urbanization rate in the region has increased due to employment opportunities. Consequently, there are significant environmental problems like urbanization, wastewater, solid waste and air pollution in the region. Air pollution is one of the environmental problems that makes itself felt in the region. Especially air pollution is seen at increasing rates in areas where there are intensive industry, traffic and settlement. In this study, air quality parameters of SO₂ and PM10 in Marmara region during the winter season of 2015-2016 (1 October-31 March) was examined. The effects and distributions of these data on air quality have been examined with distribution maps generated by Geographic Information Systems. The data of pollutants were compared statistically and cities with low air quality were identified. The average pollution values for the winter season obtained in this study was compared with the Winter Season Limit Values in the Air Quality Assessment and Management Regulation No. 26898 dated 06.06.2008. According to the statistical results, the province with the highest concentration for SO₂ pollutant was Edirne in 2015 and 2016. When the PM10 value was examined, Bursa had the highest concentration in 2015 and 2016. Türkiye'nin 7 coğrafi bölgesinden biri olan Marmara Bölgesi, Avrupa ve Asya’yı birbirine bağlayan köprü görevi görmektedir. Bölge, yaklaşık olarak 67 bin km²’lik bir yüzölçümüne sahiptir. Demografik olarak ele alındığında ise nüfusunun 24 milyon olduğu görülmektedir. Bu yoğunluk, bölgenin Türkiye'nin önemli sanayi, toptan ve perakende ticaret, uzmanlaşmış tarım ve turizm bölgesi olmasından kaynaklanmaktadır. İstihdam olanakları nedeniyle bölgede kentleşme oranı artmıştır. Kentleşme ise beraberinde atık su, katı atık ve hava kirliliği gibi önemli çevre sorunlarını getirmiştir. Hava kirliliği ise bölgede kendini hissettiren önemli çevre sorunlarından bir tanesidir. Özellikle yoğun sanayi, trafik ve yerleşimin olduğu alanlarda hava kirliliği artan oranlarda görülmektedir. Bu çalışmada, Marmara Bölgesi’nin 2015-2016 yılları kış sezonu (1 Ekim-31 Mart) hava kalitesi SO₂ ve PM10 bakımından incelenmiştir. Çalışma zamanına ait veriler Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı Hava Kalitesi İzleme İstasyonları web sitesinden temin edilmiştir. Bu verilerin hava kalitesi üzerindeki etkileri ve dağılımları, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yardımıyla üretilen dağılım haritalarıyla incelenmiştir. Kirletici verileri karşılaştırılmış ve bölgede hava kalitesi düşük olan iller belirlenmiştir. Çalışmada elde edilen kış sezonu ortalamaları 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği'nde bulunan Kış Sezonu Limit Değerleri ile karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara bakıldığında SO₂ kirleticisi için en yüksek konsantrasyona sahip ilin 2015 ve 2016 yıllarında Edirne olduğu belirlenmiştir. PM10 incelendiğinde ise 2015 ve 2016 yıllarında Bursa’nın en yüksek konsantrasyona sahip il olduğu görülmüştür.