Abstract
En tr For the first time in the Ottoman Empire, political movements begin in secret during the Tanzimat period. Political movements I. In the aftermath of Constitutional Monarchy, they are established in the form of societies and associations both inside and outside the country. II. After the Constitutional Monarchy, political societies increase their numbers rapidly and then some of these societies turn into political squares and continue their activities. Political divisions in the Ottoman Empire continued after the First World War with different names. Shortly after the founding of the Republic of Turkey, Mustafa Kemal demands a multi-party political life, one of the most important criteria of democracy. For this reason, first the Republican People's Party in 1923, then the Progressive Republican People's Party in 1924, and the Free Republican Party in 1930. Due to the internal and external affairs of that country, multi-party political life can not be achieved. The process of political partyization in Turkey lives intellectuals in this period, but it can not officially emerge. In Turkey, political parties pass through formal and actual life only after the transition to multi-party political life after 1945. In this work, political parties and processes in the Ottoman Empire, the emergence of political movements, intellectual movements, the establishment of political societies and factions, the National Struggle and the early days of the Republic of Turkey were discussed. Osmanlı Devleti’nde ilk defa siyasal hareketler Tanzimat Dönemi içinde gizli olarak başlar. Siyasal hareketler I. Meşrutiyet sonrasında cemiyetler ve dernekler şeklinde ülke içinde ve dışında kurulmaya başlar. II. Meşrutiyet sonrasında siyasi cemiyetler hızla sayılarını arttırır ve daha sonra bu cemiyetlerin bir kısmı siyasi fırkaya dönüşerek faaliyetlerini sürdürürler. Osmanlı Devleti’nde siyasi fırkalar I. Dünya Savaşı ve sonrasında da farklı isimlerde kurularak devam eder. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan kısa bir süre sonra Mustafa Kemal demokrasinin en önemli ölçütlerinden bir olan çok partili siyasal hayat geçilmesini ister. Bu nedenle önce 1923 yılında Cumhuriyet Halk Fırkası, daha sonra 1924 yılında Terakkiperver Cumhuriyet Halk Fırkası ve 1930 yılında da Serbest Cumhuriyet Fırkası kurulur. Ülkenin o günkü iç ve dış meselelerinden dolayı çok partili siyasal hayata geçiş sağlanamaz. Türkiye’de siyasal partileşme süreci bu dönemde fikri olarak yaşar, fakat resmi olarak ortaya çıkamaz. Türkiye’de siyasal partiler ancak 1945 sonrası çok partili siyasal yaşama geçişle resmen ve fiilen yaşama geçerler. Bu çalışmada Osmanlı Devleti’nde siyasal hareketlerin ortaya çıkışı, fikir hareketleri, siyasal cemiyetler ile fırkaların kuruluşu, Milli Mücadele ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk zamanlarındaki siyasi partiler ve süreci ele alınmıştır.