The Representation of Women in the Early Period of the Republic of Turkey in the Context of Modernization: Example of Akbaba Magazine

Abstract

Modernleşme ve Batılılaşmayı temsildeki güçleri ve toplumsal görünürlükleri sebebiyle kadın üzerinden yürütülen tartışmalar dünden bugüne eksilmeden devam etmektedir. Osmanlı modernleşmesinde olduğu gibi Türkiye Cumhuriyeti'ne geçişle birlikte de kadının modernleşmesi ve aslında Batılılaşması formüle edilmiş, gelişmişlik ölçüsü olarak kadının geleneksel ve dinsel kısıtlamalardan kurtulması öncelenmiştir. Bu bağlamda Osmanlı modernleşmesi ile Türkiye modernleşmesi bağlantısı kurularak, erken dönem kadın temsilinde yaşanan kırılmanın konu edildiği bu çalışmada karikatür dergiciliğinde kadın imajının inşası Faircloug’un eleştirel söylem analizi yöntemi ile yorumlanmaya çalışılmıştır. Böylece erken dönem kadının temsili meselesine ışık tutulması amaçlanmıştır. Çalışmanın ana örneklemini oluşturan Akbaba dergisi, dönem-iktidar ilişkilerine yakınlığı bakımından özellikle seçilmiştir. Derginin 29 Ekim 1923 tarihini takip eden beş aylık süreç içinde yayımlanan yirmi bir sayısı incelenmiş, içerikte ön plana çıkan kadın temsilinin ait olduğu bağlam çözümlenmeye ve analizi gerçekleştirilmeye çalışılmıştır. Neticede Batılılaşma olarak formüle edilebilecek bir temsilin, Cumhuriyet’in ilanını takip eden erken dönemde topluma sunulduğu, Türkiye Cumhuriyeti ideolojisiyle doğrudan uyuşmayan ve henüz kabul görmemiş bir kadın imajının karikatür formunda işlendiği görülmüştür.