An Anatolian-Persian tomb relief from Gökçeler in Lydia

Abstract

The relief block at the centre of this study was found in 2004 in a ploughed field in the northern region of Lydia near the village of Gökçeler in the district of Akhisar, in what is today the Manisa province. A standing male figure is depicted on the block, which probably belonged to a chamber tomb. Holding a cock and a bud in his hands, stylistically the figure points to a date between the late sixth century BC and the early fifth century BC. He has short, spiral curls and wears a long-sleeved, tight-fitting garment that appears to be influenced by the Persian style. Within the scope of Anatolian-Persian funerary reliefs, this example is particularly significant due to its typological and iconographical elements. Specifically, following comparisons with other works of the Persian period, it is possible to suggest that the figure on the Gökçeler relief is an African who is offering a gift to the tomb owner; the latter may have been Persian or have served a Persian. Thus, this relief has particular significance since it is the only known work of Anatolian-Persian sculpture which indicates that individuals of African origin lived in the Anatolian region under Persian rule. ÖzetBu çalışmanın konusunu oluşturan kabartmalı blok, 2004 yılında, Lydia Bölgesi’nin kuzeyinde, bugünkü Manisa iline bağlı Akhisar ilçesi, Gökçeler Köyü yakınlarında, arazinin sürülmesi sırasında ele geçmiştir. Bir mezar odasına ait olabilecek bloğun üzerinde, ayakta duran bir erkek figürü tasvir edilmiştir. Ellerinde horoz ve tomurcuk tutan bu figür stilistik açıdan MÖ geç altıncı yüzyıl ile MÖ erken beşinci yüzyıl arasına işaret etmektedir. Figürün spiral buklelerle gösterilen kısa ve kıvırcık saçları ile üzerine giydiği uzun kollu dar giysisi, Pers etkisi taşımaktadır. Anadolu-Pers mezar kabartmaları kapsamına giren bu eser, tipolojik ve ikonografik unsurları sebebiyle ayrı bir öneme sahiptir. Pers Dönemine ait diğer eserler üzerindeki tasvirlerle yapılan karşılaştırmalar sonucunda Gökçeler kabartması üzerindeki figürün, Persli veya Perslerin hizmetinde olan mezar sahibine hediye sunan bir Afrikalı olabileceğini önermek mümkündür. Bu kabartma, Anadolu’da Pers hakimiyetindeki bölgelerde Afrika kökenli bireylerin yaşadığını gösteren yegane Anadolu-Pers heykeltraşlık eseri olması bakımından ayrı bir öneme sahiptir.