SERİ MUHAKEME USULÜNÜN ADİL YARGILANMA HAKKI VE DİĞER BAZI ANAYASAL İLKELER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

Birçok gelişmiş devletin hukuk sistemi bakımından yargılamaların uzunluğu ciddi bir sorundur. Bu bağlamda kanun koyucular, birçok hukuki uyuşmazlığı alternatif çözüm yollarıyla çözüme kavuşturma ve böylelikle yargı organlarının iş yükünü azaltma eğilimindedir. Yargı organlarının iş yükünün azalması hem mevcut davaların daha kısa sürede hem de daha iyi inceleme yapılarak sonuçlanmasına imkan verecektir. Kanun koyucumuz da bu amaçla iki yeni muhakeme usulü ihdas etmiştir. Ceza muhakemesi sistemimize, 2019 yılında, 7188 sayılı Kanun’la giren iki önemli kurumdan biri de seri muhakemedir. İstisnai ve sıra dışı uygulamaları bünyesinde barındıran bu kurum, doktrinde ciddi tartışmaları da beraberinde getirmiştir. Seri muhakemenin özellikle adil yargılanma hakkı bakımından ciddi sorunlar bünyesinde barındırdığı ileri sürülmektedir. Mahkemelerin iş yükünü azaltmak ve muhakemeyi hızlandırmak amacıyla hüküm altına alınan bu usul, bireylere muhakeme hukuku alanında tanınan haklara ciddi şekilde müdahalede bulunmaktadır. Bu müdahalelerin adil yargılanma hakkı ve bazı anayasal ilkeler açısından makul görülüp görülmeyeceği oldukça çetrefilli bir konudur. Çalışmamızda seri muhakeme usulünün adil yargılanma hakkı ve diğer bazı anayasal ilkeler açısından değerlendirmesi yapılmıştır. Bu bağlamda öncelikle seri muhakeme usulüne ilişkin genel tespitlerde bulunulmuş, sonrasında ise adil yargılanma hakkının gerekleri ortaya konulmuştur. Son olarak da bu yeni kurumun adil yargılanma hakkı ve diğer bazı anayasal ilkeler bakımından ihlallere neden olup olmadığı tespit edilmiştir.