HZ. YUŞA’NIN DESTANİ HİKÂYESİNDEKİ SEMBOLLER ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

Abstract

Makalemizde Hz. Musa’dan sonra gelen ve Benî İsrail peygamberinden biri olarak kabul edilen Hz. Yuşa’nın Bektaşi metinlerinde zikredilen destani hikâyesindeki vücut sembollerinden saç, burun, kulak, göz simgeciliği incelenecektir. Ümmetinin ömrünün kısa olması sebebiyle Allah’ın, Kadir gecesini Hz. Muhammet’e hediye edişini anlatan Kadir suresinin açıklamasında Hz. Yuşa’nın destani hayatından bir kesit verilir. Destanda saç simgesi olay akışında belirleyici olarak ön plana çıkar. Anlatımda saç simgesinin belirleyiciliğinin yanı sıra, saçla birlikte ve saça bağlı olarak şekillenen burun, kulak, göz sembollerini bir simge bütünlüğü içinde çözümlemeye çalışacağız. Sembollerin anlamlarını doğru tespit edebilmek adına öncelikli olarak Hz. Yuşa’nın kaynaklarda yer alan tarihi kişiliğine odaklanacağız. Tarihi kaynaklarda galibiyetlerle örülü geçmişi olan Hz. Yuşa’nın hayatında bir olumsuzluğu, yenilgiyi ifade eden saç ile bağlama simgesiyle anlatılan destani kişiliğinin mukayesesi sonucunda, destani anlatı ile tarihi yaşamının kesiştiği noktaları tespit ettikten sonra, saçın fonksiyonlarına, bilinçdışı ve kültürel yönlerine odaklanarak burun, kulak ve göz birlikteliğiyle çözümlemeye çalışacağız.