Projekt „teologii” ewolucyjnej Edwarda D. Cope’a
Open Access
- 31 December 2021
- journal article
- Published by Uniwersytet Kardynala Stefana Wyszynskiego in Studia Philosophiae Christianae
- Vol. 57 (2), 101-124
- https://doi.org/10.21697/spch.2021.57.a.11
Abstract
Edward Dinker Cope (1840-1897) był jednym z najbardziej wpływowych przyrodników XIX wieku, który doprowadził do rozwoju amerykańskiej paleontologii oraz popularyzacji teorii ewolucji Lamarcka. Teorię tę rozwinął pod postacią autorskiej koncepcji psycholamarkizmu. Jednym z pomijanych wątków jego biografii są jego poglądy filozoficzne. Zdaniem Cope’a teologia naturalna powinna zostać zreformowana przez wprowadzenie do niej nowych założeń filozoficznych, zgodnych z formującą się nauką ewolucjonizmu. Cope proponował stworzenie nowej „teologii”, która miała się opierać na jego koncepcji ewolucji kierowanej świadomością, jak również doborem naturalnym. W artykule przeanalizowano filozoficzne propozycje Cope’a oraz ukazano, w jaki sposób zreinterpretował mechanizm selekcji, wpisując go w swoją teleologiczną wizję procesu ewolucyjnego. Zdaniem Cope’a człowiek, posiadając wolną wolę, jest w stanie kierować swoją ewolucją, lecz nie ma gwarancji tego, że będzie w stanie przetrwać. Teza ta miała charakter teologiczny w dziełach Cope’a, który w nieprzystosowaniu widział odpowiednik grzechu, a ten z kolei eliminowany był przez dobór naturalny. W ten sposób akceptacja Boga stawała się jedyną drogą gwarantującą przetrwanie. Jednak ta konkluzja doprowadziła Cope’a do racjonalizacji rasizmu, gdyż widział on w wyzysku innych ras skutki ich ewolucyjnej degeneracji. Poglądy Cope’a odzwierciedlają współczesne problemy, jakie można zauważyć w naukach społecznych, jeśli odwołują się do mechanizmu doboru naturalnego. --------------- Zgłoszono: 29/08/2021. Zrecenzowano: 11/10/2021. Zaakceptowano do publikacji: 25/10/2021.Keywords
This publication has 24 references indexed in Scilit:
- PaleontologyPublished by Cambridge University Press (CUP) ,2009
- Palaeontology and Evolutionary Developmental Biology: A Science of the Nineteenth and Twenty–first CenturiesPalaeontology, 2002
- Edward Drinker Cope and the Changing Structure of Evolutionary TheoryIsis, 1977
- A Half-Century of Evolution, with Special Reference to the Effects of Geological Changes on Animal LifeThe American Naturalist, 1898
- Cycle in the Life of the Individual (Ontogeny) and in the Evolution of Its Own Group (Phylogeny)Science, 1897
- The Foundations of TheismMonist, 1893
- The Future of Thought in AmericaMonist, 1892
- PsychologyThe American Naturalist, 1887
- PsychologyThe American Naturalist, 1887
- Editors' TableThe American Naturalist, 1886