Evaluation of competitiveness power of fishing and aquaculture industry in Turkey

Abstract

Türkiye su ürünleri sektöründe girdi ve ürün piyasaları, tüketim karakteristikleri, üretim, pazarlama ve dağıtım konuları ile birlikte arz ve değer zinciri hakkında önemli düzeyde veri ve bilgi eksikliği vardır. Söz konusu veri eksikliğini azaltmak için bu araştırmada Türkiye su ürünleri endüstrisinin rekabet gücünün belirlenmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma verileri Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütünden (FAO) elde edilmiştir. Su ürünleri üretimi ve ticaretiyle ilgili değişkenlere ait 1976-2020 yıllarını kapsayan zaman serisi verileri kullanılmıştır. Türkiye su ürünleri sektörünün rekabet gücü Balassa indeksi, toplam faktör verimliliği ve maliyetler dikkate alınarak ortaya konulmuştur. Araştırma sonuçları, Türkiye’de su ürünleri işletmelerinin küçük ölçekli olduğunu, teknolojik imkanlarının yetersiz kaldığını ve finansman sorunları bulunduğunu göstermiştir. Türkiye su ürünleri endüstrisinin rekabet gücünü gösteren açıklanmış karşılaştırmalı üstünlük (RCA) değeri dünyaya karşı 0.65, AB ülkelerine karşı ise 1.86’dır. Türkiye’nin dünyada rekabet gücü düşük düzeydedir ancak AB ülkelerine karşı mukayeseli üstünlüğü vardır. Türkiye su ürünlerinde arz zinciri vardır, fakat değer zinciri tam olarak oluşturulamamıştır. Türkiye’nin su ürünleri sektöründe arzu edilen yere gelinebilmesi için su ürünleri üretim ve verimliliğinin artırılması, üretim aşamasından itibaren piyasa ile kuvvetli iletişim ve etkileşimde olunması, avcı ve yetiştiriciler ile birlikte arz zincirindeki aktörlerin fiyat eğilimleri, tüketici istek ve ihtiyaçları konusunda farkındalık sahibi olması, üretim ve dağıtımda modern teknolojilerin kullanılması ve yayım/eğitim faaliyetlerinin etkin bir şekilde gerçekleştirilmesi önemlidir. Türkiye su ürünleri sektöründe ihracat imkânları ve rekabet gücünün artırılması için kalite standartlarının uluslararası düzeyde olması sağlanmalıdır.