Çocuklar İçin Serbest Zaman Aktivite Anketi'nin Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Abstract

Bu çalışmanın amacı Telford, Salmon, Jolley ve Crawford tarafından 2004 yılında geliştirilen Çocuklar İçin Serbest Zaman Aktivite Anketi'nin (Children’s Leisure Activities Study Survey) Türk kültürüne uyarlanması, geçerlik ve güvenirliğinin saptanmasıdır. 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Ankara ilindeki ortaokullara devam eden ve yaşları 11 ile 14 arasında değişen toplam 405 öğrenci çalışmaya katılmayı gönüllü olarak kabul etmiştir. Anketin uyarlanması süreci iki aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada İngilizceden Türkçeye çevrilmesi ve Türkçeden İngilizceye geri çevrilmesidir. İkinci aşamada ise Türkçe ifadelerin anlaşılırlığının test edilmesi için pilot uygulama gerçekleştirilmiştir. Sonrasında geçerlik çalışması için 104 öğrenciye bir haftalık fiziksel aktivite günlüğü dağıtılmıştır. Yedinci günün sonunda günlük formu öğrencilerden geri toplanmış ve Çocuklar İçin Serbest Zaman Aktivite Anketi aynı gün uygulanmıştır. Güvenirlik çalışması için 301 öğrenciye bir hafta arayla iki kez anket uygulanmıştır. Uyum geçerliğinin belirlenmesi için sınıf içi korelasyon katsayıları hesaplanmış ve anketin orta şiddetli, yüksek şiddetli ve orta-yüksek şiddetli fiziksel aktiviteleri içeren aktif bölümünün geçerli (SKK=0.50 ile 0.95 arasında; p0.05) saptanmıştır. Güvenirlik analizleri sonucunda ise sınıf içi korelasyon katsayılarının farklı şiddetteki aktivite türlerinde tüm yaş düzeyleri için (11-14 yaş) 0.52 ila 0.91 arasında değiştiği görülmüştür. Sonuç olarak; Çocuklar İçin Serbest Zaman Aktivite Anketi (ÇSZAA)’nin 11-14 yaşları arasındaki çocuklarda düşük şiddetli (inaktif) aktivitelerin değerlendirilmesinde kullanılamayacağı ancak orta şiddetli, yüksek şiddetli ve orta-yüksek şiddetli fiziksel aktivitelerin değerlendirilmesinde hem geçerli hem de güvenilir bir anket olması nedeniyle 11-14 yaşları arasındaki çocuklarda kullanılabileceği belirlenmiştir.