ANDREY TARKOVSKY SİNEMASINDA ZAMAN-İMGESİ: AYNA
- 29 June 2022
- journal article
- Published by Akdeniz Universitesi Iletisim Fakultesi Dergisi in Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi
- No. 37,p. 319-335
- https://doi.org/10.31123/akil.1080079
Abstract
Sinemanın imge yaratma kapasitesine odaklanan Gilles Deleuze, iki çeşit sinematografik imgeden bahsetmektedir. Bu iki imge türü aynı zamanda sinema tarihinde iki farklı döneme denk düşmektedir. II. Dünya Savaşı’na kadar olan dönemi hareket-imgesi kavramıyla tanımlayan Deleuze, burada eylemin ve aksiyonun öne çıktığını belirtmektedir. Hareket-imgesi dönemi, Lumière kardeşlerin ilk filmleriyle başlayan ve II. Dünya Savaşı sonrasına kadar “hareket”i merkeze alan süreci ifade eder. Klasik anlatı sineması ile örneklendirilen hareket-imgesi filmlerinde zaman, karakterin eylemine göre ilerler. Filmdeki bütün eylemler doğrusal nedenselliğe göre belirlenir ve karakterler şimdiki zamanla uyumlu eylemler gerçekleştirirler. Deleuze II. Dünya Savaşı’ndan sonraki filmleri zaman-imgesi olarak nitelendirmektedir. Filmde sunulan karakterlerin veya nesnelerin eylemine odaklanan sinemanın çökmesiyle zaman-imgenin ortaya çıktığını belirtmekte ve bu durumu “duyu-motor bağlantısının kopması” ile açıklamaktadır. Duyu-motor şemasındaki kopmayla birlikte optik durumların yükselişi de zaman-imgenin ortaya çıkışında önem taşımaktadır. Dolayısıyla zaman-imgesinde asıl vurgunun; görüntülerin mantıksal ilerlemesinden, kendinde görüntünün deneyimine kayma olduğu söylenebilir. Gilles Deleuze’ün hareket-imgesi ve zaman-imgesi tasnifinden hareket eden bu çalışma, Andrey Tarkovsky sinemasından amaçlı örneklem yöntemiyle seçilen ‘Ayna’ (Zerkalo-1975) filminin zaman-imgesi sineması örneği sayılıp sayılamayacağını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Örneklem olarak seçilen film, “zaman algısı, öyküleme biçimi, karakterler, ses-görüntü öğeleri, mekânın kullanımı” gibi sinematografik unsurlara göre çözümlenmiştir. Çözümleme sonucunda filmin zaman-imgesi sineması örneği olarak değerlendirilebileceği sonucuna ulaşılmıştır.Keywords
This publication has 8 references indexed in Scilit:
- The Act of Killing: Sins Appearing on the Surface of the Crystal-ImageSineFilozofi, 2021
- EuthydemosPublished by Vandenhoeck & Ruprecht GmbH & Co, KG ,2017
- The Deleuze and Guattari DictionaryPublished by Bloomsbury Academic ,2013
- The appearing memory: Gilles Deleuze and Andrey Tarkovsky on `crystal-image'Memory Studies, 2009
- Gilles DeleuzePublished by Project MUSE ,2008
- Cinema movement-image-recognition-timeePublished by Walter de Gruyter GmbH ,2005
- Images of Thought and Acts of Creation: Deleuze, Bergson, and the Question of CinemaPublished by River Campus Libraries, University of Rochester ,2000
- Thinking with Cinema: Deleuze and Film TheoryFilm-Philosophy, 1997