19. Yüzyil Galata’sindan Bir Banker: Darphane-İ Âmire Ve Sefaretler Bankeri Jacques Alléon

Abstract

Galata bankerlerinin, Osmanlı Devleti’ndeki faaliyetlerini incelemek ve bu sayede ekonomideki yerlerini belirlemek, mali tarihe ilişkin tespitlerin doğru yapılması açısından önemlidir. Önce sarraflık yapan ve ardından Galata bankerlerine dönüşen bu finans kesiminin işlemleri, mali ilişkileri, iltizam düzenindeki yerleri, iç borçlanmadaki ağırlıklarının tespiti ve Batı ile ticaretteki aracılık rollerinin ele alınması gerekmektedir. Galata bankerlerinin ekonomideki etkinliklerinin tam olarak belirlenmesi için her birinin hem maliyeyle hem de piyasa ile ticari ilişkilerinin açıklığa kavuşturulması zorunludur. Fransız uyruklu Jacques Alléon, 19. Yüzyıl Galata bankerleri arasında önde gelen bir isimdir. Buna rağmen, bir banker olarak onun ticari ve mali işleri hakkında müstakil çalışma yapılmamıştır. Ayrıca, hayatı hakkında var olan sınırlı bilginin de bir kısmı yanlıştır. Bu çalışma, Galata bankerlerinin öncülerinden Alléon’un, Osmanlı maliyesiyle 1820’lerde başlayan ilişkisindeki önemli aşamaları incelemeyi amaçlamaktadır. Yanısıra hayatıyla ilgili hatalı bilgilerin düzeltilmesi hedeflenmektedir. Kambiyo kurunun dengelenmesi amacıyla yurt dışındaki piyasalara poliçe çekmek ve Dersaadet Bankası’nın kurulmasında oynadığı rol dışında diğer mali işlemleri de gölgede kalmıştır. Galata’da kendi kumpanyasını kurduktan kısa süre sonra Darphane-i Âmire ve sefaretlerin sarraflığını üstlenmiş ve uzun süre devam etmiştir. Ayrıca, Darphane-i Âmire ve sefaretlerin sarrafı olması nedeniyle bu iki kurum adına yaptığı işlemler, onun kambiyo kurunun kontrolünde diğer bankerler arasından öne çıkmasına ve hatta öncelikle tercih edilmesine etki etmiştir.