Zülfü Livaneli’nin Huzursuzluk Romanının Göç Politiği Bağlamında İncelenmesi

Abstract

Huzursuzluk, Ortadoğu’daki çatışmalı sürecin Türkiye’den Amerika’ya uzanan siyasi olaylarını konu edinmiştir. Popüler romanın siyasal kurgu sınıflandırmasına dahil edilen eserde kurgunun en önemli belirleyeni Suriye’de başlayan iç savaştan kaynaklanan göç ve sonrasında Mardin’deki sığınmacı kamplarından dünyaya uzanan insanlık dramlarıdır. Popüler romanlar Tanzimat’tan günümüze çeşitli eleştirilere tabi tutulmuşlardır. Bu tarz eserlere yönelik kalitenin göz ardı edildiğine, farklı çıkarlar için estetik değerlerin araçsallaştırıldığına yönelik suçlamalara karşın güncel olaylara ışık tutma, okuma alışkanlığı kazandırma gibi faydalar sağladıklarına dair tespitler de yapılmıştır. Yazar, birçok eserinde gerçek olaylardan yola çıkarak siyasal boyutları olan olayları konu edindiği gibi bu romanında da uluslararası boyutları olan küresel bir sorunu kurmaca gerçeklik düzleminde ele almıştır. Huzursuzluk romanında Suriye’deki tartışmalı savaşla dünya gündeminden düşmeyen göç politiğinin kökeninde yatan nedenlerin güncelden kadim zamanlara uzanan önemli koordinatları karşılaştırmalı medeniyet analiziyle değerlendirilmiştir. Kahramanlar üzerinden Doğu ve Batı medeniyetlerine dair tespitlerde bulunulmuştur. Doğu ve Batı medeniyetlerinin kendilerine has kültürel ve siyasal kodları kurmaca dünyada karakterlerle ete kemiğe büründürülerek tarihi ve felsefi birçok konu karmaşık bağlamlarından çıkarılarak rafine hale getirilmiştir. Medeniyetlere bakış, anlatıcının şahsında yabancılaşmaya dönüşmüş ve roman boyunca bu ikircikli durum bir sorgulamayı beraberinde getirmiştir. Bu çalışmada göç ve mülteci sorunu ekseninde Ortadoğu’daki savaşın iç ve dış etkenleri, medeniyetlere uzanan boyutları, coğrafyalara has özellikler, yaşanan siyasi olaylar içinde aşka ve söze atfedilen anlam gibi meselelerin romanda ele alınış biçimleri üzerinde durulacaktır.