İran'da Türk Dillilere Türkiye Türkçesi Öğretiminde Yöntem Sorunu

Abstract
İran’da resmî dil Farsçadan sonra en çok Türkçenin konuşuru bulunmaktadır. İran Türkleri, Tahran başta olmak üzere Zencan, Hemedan, Tebriz, Erdebil ve Urmiye şehirlerinde yoğun bir şekilde yaşamaktadır. Ayrıca Türkiye Türkçesi öğrenmeye ilgi gösteren İran’daki etnik grupların başında Türkler geldiğinden söz konusu şehirlerin tamamında Türkiye Türkçesi öğretmek üzere birçok özel dil kursu mevcuttur. Fakat kalabalık nüfusu sebebiyle başkent Tahran, Türkçe öğretimi çalışmalarının en yoğun olduğu şehirdir. Fakat Tahran’da gerek Yunus Emre Enstitüsünde gerek özel dil kurslarında Fars dilli gruplarla Türk dilli gruplara aynı öğrenme ortamında, aynı öğretim materyalleri eşliğinde ve aynı yabancı dil öğretim yöntemleriyle Türkiye Türkçesi öğretilmektedir. İran Türklerinin Oğuz Dil Grubu’nun bir diyalektini konuştuğu dikkate alındığında, bu iki farklı hedef kitlenin öğretim sürecine birlikte dâhil olması birçok sorunu beraberinde getirmektedir. Bilindiği üzere Türk dilli gruplara Türkiye Türkçesi öğretiminin, yabancılara Türkçe öğretiminden farklılık göstermesi gerekir. İran özelinde durum değerlendirildiğinde de Fars dilli gruplar, Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenmekteyken Türk dilli gruplar, ana/birinci dilleriyle ciddi anlamda koşutluklar gösteren bir diyalekti öğrenmektedir. Doğal olarak öğretim sürecinde Türk dilliler, Fars dillilere oranla hem dil bilgisi yapılarını hem de okuma/dinleme metinlerini daha çabuk kavramakta bunun yanı sıra özellikle anlatma becerilerini daha etkili kullanmaktadır. Bu ise hem öğretici hem de öğreniciler açısından çeşitli zorluklar yaratmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, İran’da Türk dilliler açısından bir sorun teşkil eden mevcut durumun yabancı dil öğretimi yöntemi açısından incelenmesidir. Nitel bir araştırma olan çalışma, betimsel tarama modeliyle yapılandırılmış ve konunun doğal ortamında gerçekçi ve bütünsel bir biçimde ortaya koyulması için 2013-2017 yılları arasında bölgede öğretici olarak görev yapan araştırmacının gözlem ve deneyimlerine de ver verilmiştir. Bu çalışmada da İran’da Türkçe öğretiminde hedef kitlenin Türk dilli ve Fars dilli olarak ayrılmamasın öğretim sürecinde yarattığı sorunlar ortaya konulmuş, İran’da öğretim sürecinin nasıl yapılandırılması gerektiği üzerinde durulmuş ve çalışmanın sonunda konuya ilişkin çözüm önerileri sunulmuştur.